Mishek

Door: Lione Kolsteren

Geplaatst op Oct 24, 2010

We rijden door het zinderende landschap van Zuid-Namibië. Eenheden van tijd en ruimte zijn hier meer dan ooit een menselijke uitvinding, want ze lijken er niet toe te doen. Vooruit door dit lege onbegrensde land. Een verzengend heet bijna onaards landschap. Keien, rotsen, stof, oneindige gravelwegen. Alsmaar rechtdoor. Onbegrensde ruimte, puur, een soort oerlandschap. De hoge granieten rotsbergen die soms opduiken zijn een welkome afwisseling. Het land van de San, Hottentotten, Nama. The land where the spirits roam free….

Ik ontwaak ruw uit mijn gedachten als de safaritruck stopt. Fish River Canyon. Tot onze verbazing (en opluchting) doet niets er aan denken dat dit een toeristische attractie is. We staan nog steeds in the middle of nowhere. Niets bijzonders te zien. Dat zal nog wel een aardige wandeling worden naar de Canyon, denk ik. Maar na enkele tientallen meters lopen duikt hij onverwacht voor ons op. Oeps, ravijntje, niet gezien.

De blik naar beneden op deze canyon is overweldigend. Alsof moeder aarde een stukje van haar schoot heeft geopend, maar haar geheim nog net niet heeft prijsgegeven. Een oppervlakkig litteken op de aardkorst. Maar wel één van 160 km lang, 500 meter diep en 27 km breed. Niet de grootste canyon ter wereld. Grote Broer in de USA en eentje in Mexico moeten de Fish River Canyon in grootte laten voorgaan.

Voor mij is hij groot genoeg. Een peilloze diepte. De verschillende lagen van het gesteente hebben prachtige kleuren in het licht van de late namiddagzon. En helemaal onderin stroomt het kleine riviertje de Fish. Naamgever van deze imposante scheur. Als een nietig wormpje kruipt hij voort. Geen toeristenmassa’s, bebouwing, schreeuwerige reclame. Het is zoals het is en zoals het altijd is geweest.

We wandelen langs de afgrond en genieten in stilte. Na een uurtje bereiken we onze truck, die een paar kilometer door is gereden om ons daar weer op te pikken. Ik zie Mishek bij de truck staan.

Mishek, onze gids/chauffeur, die niet alleen de 7000 km van onze rondreis moet chaufferen, maar ook gidst, incheckt bij accomodaties, toegangen regelt, proviand inslaat, de truck schoonmaakt, vraagbaak is. Hij is van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat in touw. Een paar uurtjes slaap en dan weer een dag. Een grote sterke man, die altijd maar fit moet zijn om weer een nieuwe dag zijn werk te doen. Zwaar werk.

Hij doet dit al jaren. Zuidelijk en Oostelijk Afrika kennen geen geheimen meer voor hem, vertelt hij. Hij komt uit Zimbabwe. Geen Zuid-Afrikaan dus, wat ik tot nu toe dacht omdat wij met een Zuid-Afrikaanse organisatie op pad zijn. Zoals zoveel Zimbabwanen is ook hij uitgeweken naar Zuid-Afrika.

Zimbabwe. Een land op de rand van de afgrond, denk ik. Eens een prachtig land, dat alles in zich had om zichzelf tot een succes te maken: vruchtbare grond, natuurwonderen. Door wanbeleid en corruptie is het land nu in chaos. Het grootste deel van de grond ligt er onbewerkt bij. Weinig voedsel, weinig banen, veel onderdrukking en veel intimidatie. Hier regeert geen regime, hier regeert de waanzin. Een verbijsterende situatie.

Mishek vertelt dat zijn gezin in Harare woont. Hij zelf is er bijna nooit. Als hij straks onze tour heeft voltooid in Johannesburg, moet hij meteen doorrijden naar Kaapstad, om daar onmiddellijk met een nieuwe rondreis van drie weken te beginnen. Waarom doet hij dit zware werk? Hij spaart voor zijn kinderen, antwoordt hij. Die moeten studeren. Ook in Zimbabwe moet dat een sleutel voor een betere toekomst zijn.

Hij vertelt dat hij een paar jaar geleden een behoorlijk kapitaal bij elkaar had gespaard. Van de ene op de andere dag was dat niets meer waard. Ik stel het me voor: je gekoesterde fortuin bij het grof vuil gooien. Waanzin.

Ik heb met hem te doen. “Do you think there is a solution for Zimbabwe?” Hij zwijgt. Hij weet het niet. Wat een rare vraag denk ik. Wie weet het wel? Soms komen woorden sneller dan de rem op mijn gedachten aankan.

“Do you think it will be better when mr. Mugabe will be gone?”. Dood zeg ik niet, hoewel dat gezien zijn hoge leeftijd een reële verwachting op afzienbare termijn is. Gone. Alsof dat alles oplost.

Stupid question, alweer, denk ik. In het westen hebben wij het beeld van Mugabe als een maniak, een man die blanken zo haat dat hij ze van hun land berooft en erger. Terwijl ook deze blanken al generaties lang medebewoners zijn van dit land. Voor ons onbegrijpelijk dat deze man zijn gang kan gaan. Maar in Afrika wordt er toch ook anders over hem gedacht. Buurlanden die hem zelfs steunen of dat lange tijd deden. Mugabe is een Shona, Mishek ook, zoals de meeste Zimbabwanen. Alsof één man van je stam verantwoordelijk kan zijn voor alle ellende, lijkt hij te denken.

“Ik denk dat het nu langzaam de goede kant opgaat” zegt hij. Dan is hij weer stil en staart voor zich uit. Hij staat bijna bij de afgrond, net als zijn land, maar hij staat stevig en is zeker niet van plan er in te vallen. Bij het diner die avond is hij zwijgzaam. Hij antwoordt beleefd als hem een vraag gesteld wordt. En even later is hij weer ver weg. In Harare ongetwijfeld.

Ik moest aan hem denken toen ik onlangs bij toeval op het web een berichtje las uit een plaatselijke krant van Livingstone, Zambia. Een tragisch ongeval. Er was een toerist uitgegleden, in de kolkende watermassa terecht gekomen en gevaarlijk dicht beland bij het punt waar de Victoria Falls naar beneden donderen. Een Zimbabwaanse gids in Zuid-Afrikaanse dienst was in het woeste watergeweld gestapt en had hem de hand gereikt om hem terug te trekken. Daarbij was hij zelf uitgegleden en de diepte ingesleurd. Eén afgrond verwijderd van Zimbabwe.

Ik zal nooit weten of het Mishek was. Ik hoop voor hem dat hij nog steeds leeft en zijn dromen kan dromen. Dromen houden je in leven. Want als je niet meer droomt, ben je eigenlijk al een beetje dood….