De oryx, gemsbok of spiesbok zijn een geslacht van woestijn bewonende antilopen uit Afrika en Arabië. Ze behoren tot de onderfamilie der paard-antilopen (Hippotraginae).
Oryxen zijn te herkennen aan de lange, dunne rechte hoorns, de vrij korte manen, de bult op de schouder en grote hoeven. De dunne vacht is wit van kleur met zwarte, grijze en/of bruine markeringen. Beide geslachten dragen hoorns. Ze hebben een schouderhoogte van 81 tot 120 centimeter en een lichaamsgewicht van 65 tot 200 kilogram. De hoorns worden 38 tot 127 centimeter lang.
Waarnemingen van oryxen liggen waarschijnlijk aan de oorsprong van de eenhoorn. Als een oryx van de zijkant gezien wordt, lijkt het alsof het dier slechts één hoorn heeft. Dit en het paard-achtige uiterlijk van de dieren zijn misschien de oorsprong van de mythe.
Oryxen zijn goed aangepast aan het leven in de woestijn. Ze kunnen langere tijd zonder water en ze kunnen hoge stijgingen in de lichaamstemperatuur aan. Op het heetst van de dag zoeken de dieren verkoeling in de schaarse schaduw. (Wikipedia)