Olifanten spotten in Mali
Centraal Mali
Mali
Papillonreizen
Olifanten spotten in Mali
Olifanten in Mali? Ja, inderdaad, olifanten in Mali! De noordelijkste kudde van het Afrikaanse continent graast graag rondom Hombori en in het Réserve de Douentza. Een leefgebied, dat ze delen met een flink aantal mensen en dieren. De beschikbare hoeveelheid water is beperkt en wordt door de jaarlijkse toename van mensen en veestapel steeds kritischer. Internationale hulporganisaties hebben in samenwerking met de Malinese overheid programma’s opgezet voor het behoud van de olifanten. Is het vanuit deze kritische situatie dan wel verstandig om naar ze op zoek te gaan? Ja, zeg ik volmondig, want mede (of juist) door het toeristische belang, wordt hun aanwezigheid op waarde geschat. En dus reisde ik in december 2010 met Ibrahim af naar Hombori om die imposante dieren in hun eigen leefomgeving zien!
In een comfortabele terreinwagen reizen we van Mopti naar Hombori. Eerlijk gezegd voel ik me helemaal niet zo comfortabel in zo’n voertuig, als een soortement van welgestelde koningin, hoog boven het volk... Op het moment dat je ergens stopt, komen de souvenirverkopers in grote aantallen aangesneld in de hoop hun slag te slaan bij de vermeend vermogende toerist. Want als je het je kunt permitteren om je in een luxe terreinwagen door een chauffeur te laten rondrijden, vergezeld door een gids, dan heb je geld. Toch?
Tja, om die olifanten te zien (en een stuk van het land van de Dogon, waar het wat onherbergzamer is), zo heeft Ibrahim me verzekerd, moeten we echt met zo’n apparaat op pad. Vele malen liever was ik op de bus of in een gammele sept-places (een veelal uitgewoonde, rammelende Peugeot, waarin met wat goede wil zeven mensen worden gestouwd) gestapt... Gelukkig mag ik wel in een tent in een eenvoudig kampement slapen!
Als we na een prachtige reis - die ons steeds dichter bracht bij het als een soort fata morgana aan de horizon verschijnende rotsmassief met de Hand van Fatima - in Hombori aankomen, voel ik me gelijk op m’n gemak. Aan de rand van de Dogon, aan de weg van Mopti naar Gao, ligt een heerlijk relaxt dorpje omringd door rotsen en zand. Het rotsmassief is een gewilde plek voor klimmers, die hierheen reizen om de 1155 meter hoge top te bedwingen. Een uitdaging, die ik met alle plezier aan ze overlaat. Laat mij maar op zoek gaan naar de olifanten!
Ousman, de lokale expert, zal ons de volgende dag vergezellen, maar hij wil ons eerst graag het oude Hombori laten zien; het oorspronkelijke dorp, wat hoger op de rotsen. Wandelschoenen aan, water mee en daar gaan we, klimmend over de rotsen, die in deze tijd van het jaar droog zijn, maar zodra de regens beginnen, veranderen in een waterval en meertje, zeer populair bij de lokale bevolking en bezoekers.
Het oude Hombori is weer zo anders dan wat ik al van Mali gezien heb, dat ik opnieuw aangenaam verrast ben. De smalle straatjes, waar kinderen spelen en mannen elkaars gezelschap hebben opgezocht. De kuddes, die in de loop van de middag weer het dorp in worden gedreven, koe na koe doemt ineens tussen de prachtige rotsblokken op, een feestje voor het oog. En dan te bedenken dat ik hier zonder het voorgenomen bezoek aan de olifanten helemaal niet geweest zou zijn...
Het is vroeg dag als we op pad gaan. Gisteren heeft hij de olifanten nog in de omgeving gespot, zo verzekert Ousman me. En het duurt niet lang, voordat hij onze chauffeur van de weg af laat buigen. Hoewel voor mij al die zandkorrels en bomen op elkaar lijken, heb ik de indruk dat Ousman een heldere weg voor zich ziet. We stoppen met enige regelmaat even bij wat herders. Steevast stapt Ousman uit voor de gebruikelijke begroetingen en een praatje. Sigaretten worden uitgedeeld en pas dan wordt de voor ons belangrijke vraag gesteld: hebben ze de olifanten al gezien? Of weten ze waar die de nacht doorgebracht hebben? Op basis van geknik en armzwaaien gaan we dieper het gebied in, tot Ousman het sein geeft: we gaan te voet verder, we moeten in de buurt zijn en het geluid van de auto zal de olifanten van ons wegjagen. Gisteren had hij ons al gemaand om geen parfum of geurige zeep te gebruiken en mobieltjes en andere geluidmakers in de auto te laten. Hij was vergeten te zeggen dat we beter geen rode of witte kleren konden dragen, met als gevolg dat Ibrahim nu zijn jas draagt en ik met een veel te warme poncho over mijn t-shirt loop.
Zonder een woord te spreken, zoveel mogelijk vermijdend om op krakende takjes te stappen, bewegen we ons voort. Ousman voert de stoet aan. Af en toe stopt hij, zijn hoofd langzaam ronddraaiend in een poging geluiden op te vangen. Zittend op zijn hurken speurt hij waakzaam de omgeving af en olifantenuitwerpselen worden uitvoerig bestudeerd. ‘Deze is ongeveer drie dagen oud’, laat hij me weten. De volgende die we zien is nat en krijgt het oordeel ‘van vandaag’ mee. ‘Hoor je de geiten?’, fluistert Ousman. Waar geiten zijn, zijn olifanten. De olifanten knagen de takken van de bomen en de geiten doen zich tegoed aan de hapklare stukken, die op de grond vallen. In harmonie leven de dieren samen, met elkaar en met de lokale bevolking. Ze kennen elkaars geur en vormen geen bedreiging voor elkaar.
Ineens hoor ik een immens gekraak en minder dan 30 meter van waar ik op mijn hurken zit, stapt een olifant vanuit de beschutting van de bomen het zonlicht in. De imposante verschijning tovert een lach op mijn gezicht en vol verwondering kijk ik naar het rustig voortstappende dier. Een tweede volgt en een derde... Ousman maakt me met gebaren duidelijk dat ik nog geen foto heb gemaakt. Ik zit alleen maar te genieten!
Bij de auto blijkt onze chauffeur spannende momenten beleefd te hebben, een solitaire olifant had wat veel belangstelling voor hem gehad...
Verantwoord olifanten spotten? Ga met een lokale gids op pad, die de richtlijnen van de hulporganisaties naleeft!
Foto's
