Net als bedreigde dier- en plantensoorten en gebieden zijn ook sommige spoorlijnen hun voortbestaan niet zeker. De komende jaren wordt er weer flink aan het spoor gewerkt, wat ten koste zal gaan van geliefde trajecten. De mooiste treinroutes ter wereld dreigen te verdwijnen door klimaatverandering, kostenbesparingen en infrastructuurwijzigingen. Van adembenemende bergpassen tot historische spoorlijnen – deze zeven unieke treinreizen staan op de rand van de afgrond. Boek je kaartje voordat het te laat is!
Bedreigd door tijdsdruk
We willen graag allemaal snel op onze bestemming aankomen. Daarom wordt er druk aan het Europese spoor gebouwd, om betere (internationale) verbindingen mogelijk te maken. In de meeste gevallen gaan deze snellere en nieuwe routes ten koste van de mooie landschappen en uitzichten waarvan je op de langzamere routes nog wél kunt genieten. Dat was bijvoorbeeld al het geval toen de HSL tussen Keulen en Frankfurt werd gebouwd, en de langeafstandstreinen niet meer via de klassieke route langs de Rijn reden, langs wijngaarden en kastelen. Ook de hogesnelheidstreinen van Perpignan in Frankrijk naar Figueres in Spanje flitsen de grens over en laten de prachtige, bergachtige kustroute links liggen. Door de modernisering van het spoor zullen in de komende jaren meerdere bezienswaardige trajecten worden verlegd of gepasseerd. We zetten er een aantal op een rij.
1. Elbetraject, Duitsland
De weelderige Duitse Elbevallei is een extra reden om de trein naar Praag te nemen. Het spoor volgt vanaf het plaatsje Heidenau, even ten zuiden van Dresden, de linkeroever van de Elbe, die hier door een bosrijke vallei en langs enorme rotsformaties stroomt. Een ritje van slechts 45 minuten, maar wel een van de mooiste van Duitsland. Ook de European Sleeper-nachttrein van Brussel en Amsterdam naar Praag rijdt over dit traject. Werkelijk prachtig in de vroege ochtend als de nevel nog over het water hangt en langzaam optrekt. Even na station Stadt Wehlen zie je vanuit de trein aan de overkant de beroemde Basteibrücke. Over enkele jaren verdwijnt de trein in de bergen op een nieuwe lijn in de langste spoortunnel van Duitsland, de Erzgebirgstunnel, die de reistijd tussen Dresden en Praag moet gaan verkorten van 2,5 naar slechts een uur. Het goede nieuws voor liefhebbers van mooi uitzicht: de bouw van de tunnel is nog niet eens begonnen.
2. Rendsburger Hochbrücke, Duitsland
Als alles naar planning verloopt, kun je vanaf 2029 een stuk sneller naar Kopenhagen treinen. Door de nieuwe 18 kilometer lange Fehmarnbelt-tunnel tussen Puttgarden, Duitsland en Rødbyhavn, Denemarken wordt de reistijd van Hamburg naar de Deense hoofdstad verkort van 4,5 uur naar ongeveer 2,5 uur. Dit betekent dat de treinen niet meer over de mooie oude route via Flensburg en het eiland Funen rijden. Een van de hoogtepunten daar is de Rendsburger Hochbrücke, een imposante constructie over het NoordOostzeekanaal en al van ver te bewonderen. De brug, inmiddels industrieel erfgoed, is gebouwd in 1911 en bestaat uit 17.350 ton staal. Bij de oplevering was het zelfs de grootste staalconstructie ter wereld – voor de Eiffeltoren werd ‘slechts’ 7300 ton staal gebruikt – en de combinatie van een spoorbrug en een zwevende veerboot is nog steeds behoorlijk zeldzaam. Ook de zeven kilometer over het water via de Grote Beltbrug zijn indrukwekkend, met mooi uitzicht over zee en op de autobrug die parallel aan de spoorbrug loopt.
3. Semmeringspoorlijn, Oostenrijk
Tussen 1848 en 1854 werd de Semmeringspoorlijn in Oostenrijk aangelegd van Gloggnitz naar Mürzzuschlag. Dit 41 kilometer lange traject door de bergen is een van de grootste staaltjes civiele techniek van de spoorwegbouw. Zo‘n 10.000 arbeiders bouwden in totaal veertien tunnels, zestien lagere viaducten en iets meer dan honderd viaducten waarmee een hoogteverschil van 450 meter werd overbrugd. In een tijd zonder drilmachines om tunnels te graven, was dit een ongekende prestatie. De kwaliteit van de tunnels, bruggen en viaducten is zo goed dat de lijn tot op de dag van vandaag continu in gebruik is. De lijn loopt door een spectaculair berglandschap dat lang in trek was onder de adel uit Wenen. Je vindt er nog steeds prachtige villa‘s en hotels uit die tijd langs het spoor. Maar ook hier gaan de treinen in het donker verdwijnen, want tunnelbouwers werken al sinds 2012 aan een dertien kilometer lange tunnel om de Semmeringlijn te ontlasten. Opening is gepland in 2030.
4, Brennerpas, Oostenrijk
Zo’n honderd jaar voordat in 1971 de Brenner Autobahn, de hoogste snelweg door de Alpen, werd geopend, vormde een spoorlijn over de Oostenrijkse Brennerpas al een van de belangrijkste verbindingen. Het 275 kilometer lange traject loopt vanaf Innsbruck over de Germaans-Romaanse taalgrens naar het Italiaanse Verona; een prachtige route langs hoge pieken en beroemde kastelen naar kleine stationnetjes te midden van fruit- en wijngaarden. Ook deze route wordt aangepakt: vanaf 2028 zal 57 kilometer van het traject onder de grond verdwijnen.
Andere plekken waar je het uitzicht misloopt:
- De Gotthardtunnel in Zwitserland, met 57,1 kilometer de langste tunnel ter wereld, levert per trein een geweldige tijdwinst op, maar je flitst door het donker onder het prachtige berglandschap door.
- Ook in de Franse en Italiaanse Alpen wordt druk gebouwd aan één van de langste tunnels ter wereld: de Mont Cenis-tunnel gaat Lyon per trein met Turijn verbinden en de reistijd verkorten naar slechts 2,5 uur. Een tijdwinst van ruim een uur. Daarvoor zoef je dus wel 57,5 kilometer onder de Franse en Italiaanse Alpen door. De tunnel wordt naar verwachting in 2030 geopend.
Bedreigd door klimaatverandering
5. Traject Jungfraujoch, Zwitserland
Elke zomer lezen we berichten in de media over Alpengletsjers die in een alarmerend tempo krimpen. Jaarlijks verliezen ze gemiddeld twee procent van hun volume. Tussen 2000 en 2022 hebben de gletsjers al bijna een derde van hun totale massa verloren. Het smelten versnelt: 2022 was een recordjaar, waarin sommige gletsjers tot vier keer méér ijs verloren dan gemiddeld. De Aletschgletsjer in de Zwitserse Alpen is de grootste van allemaal. Wie de trein naar Europa’s hoogste station op de Jungfraujoch neemt, wordt getrakteerd op een fenomenaal uitzicht over deze gigantische massa van 27 miljard ton ijs. De afmetingen zijn onvoorstelbaar. Aangezien de gletsjer elk jaar verder krimpt, is er geen tijd te verliezen voor wie dit natuurwonder met eigen ogen wil aanschouwen.
6. Costa Brava, Spanje
Aan de Costa Brava in Spanje heeft de nabijheid van de zee de spoorlijnen aan de kust steeds kwetsbaarder gemaakt voor kusterosie en de effecten van de stijgende zeespiegel. De afgelopen jaren hebben grote stormen, zoals Gloria in 2020, aanzienlijke schade aan de infrastructuur veroorzaakt. Deze storm verwoestte een brug en verstoorde de dienstverlening tussen Pineda en Malgrat de Mar gedurende meerdere maanden. In maart 2023 werden delen van de spoorbedding weggespoeld – grote risico’s waaraan deze kustlijnen worden blootgesteld.
7. Great Western Railway, Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk loopt ongeveer 650 kilometer aan spoorlijn gevaar door kusterosie en overstromingen. Dit omvat iconische routes zoals de Great Western Railway van London via Dawlish naar Paignton, waar stormen aanzienlijke schade aanrichtten. Natuurlijk kijken de autoriteiten of door het bouwen van zeeweringen of het versterken van delen van de spoorlijn de lijn beschermd kan worden, maar de kans is groot dat veel kustroutes op termijn landinwaarts moeten gaan lopen.
Meer inspiratie over reizen via het spoor vind je op onze themapagina Treinreizen!
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.