13 bedreigde Unesco Werelderfgoederen om te bezoeken voordat het te laat is
Op de Unesco Werelderfgoedlijst staan maar liefst 1.199 natuurlijke en culturele bezienswaardigheden uit 195 landen wereldwijd, die van grote universele waarde zijn. 56 daarvan dreigen te verdwijnen. In 2022 stelde Unesco dat klimaatverandering een groot gevaar vormt voor maar liefst 34% van alle werelderfgoedlocaties. Maar ook verdwijnende regenwouden, oorlogsgeweld en onbezonnen bouwplannen blijken van invloed: deze dertien Unesco Werelderfgoedsites zouden ten onder kunnen gaan voordat je ze hebt kunnen bewonderen.
Lees verder onder de video!
1. Boeddha's van Bamyan, Afghanistan
Van de Boeddha's van Bamyan is weinig over sinds de Taliban ze in 2001 opblies. Foto: Getty Images
In 2001 blies de Taliban twee gigantische Boeddhabeelden van 38 en 55 meter hoog op. De daad van doelbewuste vernietiging staat veel mensen nog altijd op het netvlies gebrand. Dankzij boeddhistische grottenkloosters en muurschilderingen is de plek nog altijd werelderfgoed. Ook de Boeddha’s zijn niet vergeten: in 2021 herrezen ze kortstondig als hologram.
2. Virunga Nationaal Park, Democratische Republiek Congo
De dieren in Virunga NP hebben te lijden onder ontbossing en stroperij. Foto: Getty Images
Virunga National Park in Oost-Congo kreeg de status van Unesco Werelderfgoed in 1979. Het park herbergt dan ook meer dan duizend diersoorten, waaronder een derde van 's werelds populatie bedreigde berggorilla's). Helaas werd Virunga door de gevolgen van de Rwandese genocide in 1994 toegevoegd aan de Unesco-lijst van bedreigde plekken. Na het uitbreken van de oorlog in Rwanda leidde de golf aan vluchtelingen naar de Democratische Republiek Congo tot meer ontbossing en stroperij, die het nationale park vandaag de dag nog steeds bedreigen.
3. Samarra, Irak
Samarra wordt maar weinig bezocht: het beklimmen van de minaret is dan ook doodeng. Foto: Getty Images
Het Abbasidische Rijk dat zich uitstrekte van Tunesië tot Centraal Azië bestaat niet meer, maar de ruïnes van hoofdstad Samarra herinneren aan de grootsheid van weleer. Verhalen over de machtige, spiraalvormige Malwiya-minaret zouden meesterschilder Pieter Bruegel de Oude geïnspireerd hebben voor zijn schilderij van de Toren van Babel. Toen Irakese opstandelingen een controlepost met Amerikaanse soldaten aanvielen, raakte de toren flink beschadigd. Wat in elk géén bedreiging vormt zijn enorme bezoekersaantallen: door het ontbreken van een trapleuning is het beklimmen van de minaret doodeng.
4. Oude stad van Jeruzalem, Israël
De explosieve groei van het aantal inwoners én toeristen vormt een groot risico voor Jeruzalem. Foto: Getty Images
Als heilige stad voor zowel joden, christenen als moslims is Jeruzalem altijd van grote symbolische waarde geweest en wordt dan ook al sinds 1981 erkend als werelderfgoed. Dat Unesco de Oude Stad op de lijst van bedreigd erfgoed plaatst is niet minder symbolisch: na millennia van strijd is er alle reden nu samen te strijden om deze unieke plek te behouden. De explosieve groei van het aantal inwoners én toeristen vormt een groot risico voor monumenten zoals de Klaagmuur en de Rotskoepel.
5. Regenwouden van de Atsinanana, Madagaskar
De dieren in het regenwoud van Atsinanana hebben het zwaar te verduren. Foto: Getty Images
Madagaskar is een van de wereldwijd zeventien megadiverse landen − jawel, dat is een begrip binnen de biologie. Meer dan tachtig procent van de diersoorten in de Regenwouden van Atsinanana, een verzamelnaam voor zes nationale parken aan de Malagassische oostkust, is endemisch en komt dus nergens anders ter wereld voor. De parken staan sinds 2007 op de Werelderfgoedlijst van Unesco, maar de maki’s, lemuren, kameleons en kleurrijke tropische vogels, kikkers en vlinders hebben het zwaar te verduren. Door illegale houtkap is hun leefgebied flink uitgedund, waardoor stropers met een voorliefde voor lemurenvlees vrij spel hebben. In 2010 werden de regenwoud daarom toegevoegd aan de lijst van bedreigde werelderfgoederen.
6. Eilanden en beschermde gebieden van de Golf van Californië, Mexico
De Golf van Californië, ook bekend als de Zee van Cortez, is een natuurlijk laboratorium voor het onderzoek naar soortvorming. Eenderde van alle walvissoorten zwemt in deze Mexicaanse wateren - wat in 2005 reden was voor Unesco om de regio tot werelderfgoed uit te roepen-, maar met de vaquita gaat het niet goed. Er leven naar schatting nog hooguit tien van deze piepkleine dieren – met een lengte van 1,4 meter de kleinste walvissoort ter wereld. Ook al luidde Unesco in 2019 de noodklok, lijkt uitsterven een kwestie van tijd, al is er ook hoop: dit jaar werd er een babyvaquita gespot.
7. Holenklooster van Kiev, Oekraïne
Alleen al in de Oekraïense hoofdstad Kiev heeft het Russische leger sinds vorig jaar zeventig kerken, synagoges en moskeeën beschadigd of vernietigd. Geen wonder dat Unesco zich zorgen maakt om het iconische Holenklooster, de zetel van de Oekraïens Orthodoxe Kerk. Naast een bovengronds deel met witgekalkte muren, groene daken en gouden koepels bestaat het Pechersk Lavra-kloostercomplex uit een onderaards gangenstelsel van slechts door kaarsen verlichte catacomben.
8. Historisch centrum van Wenen, Oostenrijk
Het historisch centrum van Wenen als cultureel meesterwerk - nu nog zonder hoge toren. Foto: Getty Images
Ook het barokke centrum van Wenen is in gevaar! Het centrum van de Oostenrijkse hoofdstad staat sinds 2001 op de Unesco Werelderfgoedlijst en wordt geroemd om de architectonische wonderen uit de Middeleeuwen, de barokperiode en het Gründerzeit-tijdperk. Een gepland gigahotel zal het aanzicht van de stad echter drastisch veranderen en is aanleiding voor verhitte debatten. In 2017 plaatste Unesco deze plek dan ook op de lijst van bedreigde plekken, omdat de nieuwe hoogbouwconstructies 'een negatieve impact hebben op de buitengewone universele waarde van de plek.' Staat de Unesco-status het meebewegen met de tijd in de weg? Voorstanders menen dat de stad dankzij nieuwe faciliteiten nóg aantrekkelijker zal worden. Niet dat Wenen dat nodig heeft …
9. Chan Chan, Peru
Chan Chan in Peru wordt bedreigd door lucht, water en menselijke activiteiten. Foto: Getty Images
Chan Chan was de hoofdstad van het oude Chimu-koninkrijk, een samenleving die bijna vijfhonderd jaar lang bloeide voordat ze in de vijftiende eeuw in handen viel van de Inca's. De archeologische zone in het huidige Peru, die bijna 8,5 vierkante kilometer beslaat, belicht een deel van wat ooit de grootste stad met aarden architectuur in het precolumbiaanse Amerika was. De restanten leveren bewijs van de industriële, landbouw- en waterbeheersystemen van het koninkrijk.
In 1986 werd Chan Chan toegevoegd aan de Unesco Werelderfgoedlijst én aan de Unesco-lijst van bedreigde plekken, omdat het enorm kwetsbaar is: lucht en water kunnen gemakkelijk structuren op de site beschadigen. Unesco maakt zich bovendien zorgen dat menselijke activiteiten, voornamelijk in de vorm van illegale landbouw en infrastructuurontwikkeling, ook de uitstraling van het gebied bedreigen.
10. Nationaal park Niokolo-Koba, Senegal
Niokolo-Koba NP wordt bedreigd door bosbranden, stroperij en landbouwactiviteiten. Foto: Getty Images
Het Niokolo-Koba Nationaal Park in Senegal werd in 1981 op de Werelderfgoedlijst geplaatst vanwege de zeer diverse ecosystemen, waaronder 'galerijbossen' (bossen gelegen aan rivieren of wetlands in verder droge gebieden) en kruidachtige savanne-uiterwaarden. De ongeveer 3.500 vierkante kilometer van het nationale park herbergt meer dan zeventig soorten zoogdieren, waaronder de Derby-eland, 's werelds grootste antilope, en 1.500 plantensoorten. Niokolo-Koba National Park werd aan Unesco's lijst van bedreigde plekken toegevoegd om verschillende redenen, waaronder stroperij, bosbranden en toegenomen landbouwactiviteiten in het park.
11. Bosra, Syrië
De perfect bewaard gebleven tribunes in Bosra vormen het mooiste Romeinse amfitheater ter wereld. Foto: Getty Images
Toen de Syrische Burgeroorlog uitbrak, plaatste Unesco alle zes de werelderfgoedplaatsen in Syrië op haar lijst met bedreigd werelderfgoed. Terecht, zo bleek helaas: Palmyra en Aleppo raakten zwaar beschadigd door het oorlogsgeweld. Bosra, de hoofdstad van Romeins Arabië, ontsprong de dans - voor de derde maal. Eerder behoedde een dikke laag zand de dramatische zwarte basaltblokken voor verval, later werd er een fort rondom de ruïnes opgetrokken, waardoor onwetende reizigers de ruïnes straal voorbijliepen. De perfect bewaard gebleven tribunes vormen het mooiste Romeinse amfitheater ter wereld.
12. Coro, Venezuela
De lemen gebouwen van het Venezolaanse Coro zijn een unieke mengelmoes van Nederlandse en Duitse koloniale invloeden, Spaanse Mudejarstijl en lokale tradities. De locatie staat sinds 1993 op de Werelderfgoedlijst. Helaas is de bedreiging van dit werelderfgoed minder uniek: klimaatverandering. Door steeds zwaardere regenval staan veel huizen op instorten. Reden voor Unesco om de site in 2005 toe te voegen aan de bedreigde werelderfgoederen.
13. De Everglades, Verenigde Staten
De Everglades, Verenigde Staten wordt bedreigd door verslechtering van het ecosysteem. Foto: Getty Images
Een rivier van gras die onmerkbaar langzaam naar zee stroomt: het subtropische moerasgebied van de Everglades in Florida spreekt tot de verbeelding en staat dan ook al sinds 1979 op Unesco's Werelderfgoedlijst. Evengoed tot de verbeelding spreken illustere bewoners zoals alligators, Caribische lamantijnen en Floridapanters. In 1993 werd het gebied toegevoegd aan de lijst met bedreigde dieren vanwege schade veroorzaakt door de orkaan Andrew. In 2007 werden de Everglades weer van de lijst geschrapt. De site werd echter in 2010 weer aan de lijst toegevoegd vanwege tot bezorgdheid over de verslechtering van het aquatische ecosysteem. Het nationaal park kampt dan ook met vervuiling, een dalend waterpeil door omringende landbouwactiviteiten en stijging van de zeespiegel en is daarmee de enige bedreigde werelderfgoedsite in Noord-Amerika.
Meer lezen over Unesco Werelderfgoed? Bekijk onze themapagina Werelderfgoederen en Wereldwonderen.
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
