Zo treed je in de voetsporen van deze 7 vrouwelijke reispioniers
Verhalen over vrouwelijke ontdekkingsreizigers zijn weliswaar minder talrijk dan over mannen als Christoffel Columbus en Marco Polo, maar zeker niet minder interessant. Treed in de voetsporen van zeven avontuurlijke vrouwen die de laatste onbekende uithoeken van onze wereld verkenden.
1. Ida Pfeiffer (Oostenrijk)
© Universal Art Archive / Alamy Stock Photo
Als ontdekkingsreiziger deed de Oostenrijkse Ida Pfeiffer misschien niet de opzienbarendste ontdekkingen, maar er waren maar weinig collega’s met zo’n groot publiek als zij. Na in 1842 een acht maanden lange reis gemaakt te hebben langs Rhodos, Cyprus, Beiroet, Damascus, Nazareth, Jeruzalem, de Dode Zee, Alexandrië en Caïro, schreef ze de internationale bestseller 'Een Weense in het Heilige Land'. Aangemoedigd door het succes — en aangedreven door een ontembaar verlangen naar het onbekende — duurde het niet lang voor Ida opnieuw haar koffers pakte. Na een bezoek aan koningin Pomare van Tahiti, reisde ze door naar India en China – waar mannen ronduit vijandig op de komst van een witte vrouw reageerden en haar dreigderen te molesteren. Ida was allerminst onder de indruk; de man waar zij bang voor was moest nog ontdekt worden. Met dat voornemen ging Ida in 1852 op Sumatra op zoek naar de Batak, een gevreesde kannibalenstam die zich diep in het regenwoud schuilhield. Ida drong diep door in gebieden waar nog nooit een westerling was geweest, maar het voor de Batak heilige Tobameer zou ze nooit bereiken. Op vijftien kilometer van het meer versperde een tot de tanden bewapend legertje kannibalen haar de weg. Ze wist zich halsoverkop uit de voeten te maken, waardoor er geen vangst van de dag op het Batakmenu werd bijgeschreven. Wel schreef Ida nog meerdere boeken.
Boottochtjes, zwemmen en zelfs aan tafel met de Batak: een reis naar het Tobameer is tegenwoordig minder spannend, maar beslist de moeite waard. Aan het grootste kratermeer in Zuidoost-Azië vind je typische houten huizen op palen met hoge, halvemaanvormige daken en fiets je tussen de rijstvelden op het eiland Samosir. Better Places (vanaf € 1.545 p.p.) en Djoser (vanaf € 1.895 p.p.) organiseren drie weken durende rondreizen waarop je de Batakdorpen aan het Tobameer bezoekt.
2. Harriet Tubman (Verenigde Staten)
© Benjamin F. Powelson, Auburn, NY, Public domain, via Wikimedia Commons
Harriet Tubman werd in maart 1822 als slaaf geboren in het Amerikaanse Maryland. Op 27-jarige leeftijd ontsnapte ze uit angst om verkocht te worden en vluchtte naar Philadelphia, gebruikmakend van het Underground Railroad-netwerk. Tubman maakte zich echter zorgen over het gezin dat ze had moeten achterlaten; de tien daaropvolgende jaren keerde ze zo'n twaalf keer terug naar Maryland's Eastern Shore om haar familie en zo’n zeventig andere mensen uit de slavernij te redden, wat haar een van de meest iconische conducteurs van de Underground Railroad maakte.
Ter ere van de tweehonderdste verjaardag van Tubman's geboorte kun je in 2022 een autorit maken langs 45 locaties uit het leven van Tubman, die het verhaal vertellen van hoe ze leefde, werkte en anderen naar vrijheid leidde. Belangrijke plekken zijn onder meer de Bucktown General Store, waar Tubman per ongeluk door een gewicht van twee pond op het hoofd werd geslagen terwijl ze probeerde een andere slaaf te helpen, een levenslange blessure die haar visioenen gaf. De route leidt ook langs het gerechtsgebouw van Dorchester County, waar Tubman haar nichtje en twee kinderen hielp ontsnappen uit het slavenveilingblok; het Harriet Tubman Underground Railroad State Park en bezoekerscentrum, vol met exposities die haar leven in Maryland uitleggen; Webb Cabin, een zeldzaam overgebleven overblijfsel van een onderduikadres; Linchester Mill, een kruispunt over Hunting Creek waar vluchtelingen vluchtten voor vrijheid en Blackwater National Wildlife Refuge, waar Tubman en anderen zorgvuldig over land en water navigeerden en zich verstopten voor achtervolgers. Reizigers kunnen een gratis kaart en audiogids downloaden van de Tubman Byway-website waarop ook een kalender te vinden is met alle evenementen.
3. Mary Kingsley (Groot-Brittannië)
© Pictorial Press Ltd / Alamy Stock Photo
Het is bijna onverantwoord om het levensverhaal van Mary Kingsley te beginnen zonder de disclaimer ‘Probeer dit niet thuis’. Deze victoriaanse dame baande zich in haar eentje een weg door het Afrikaanse oerwoud, kwam gorilla’s, schorpioenen en giftige slangen tegen — die ze soms at als lunch — en prikte de voor haar kano duttende nijlpaarden met haar paraplu om ze te verjagen. Mary begon fris en onbevangen aan haar avontuurlijke reizen, wat ook geïnterpreteerd kan worden als slecht voorbereid en naïef. Toch, helemaal onvoorbereid was ze niet. Haar uitrusting bestond uit een waterdichte tas met daarin dekens, laarzen, een jachtmes, een revolver, malariapillen en natuurlijk het meest essentiële ingrediënt voor een reis buiten Engeland: thee. Mary was mateloos geïnteresseerd in de gebruiken van Afrikaanse stammen. Na eerdere reizen naar Sierra Leone en Angola trok ze in 1895 door Gabon. Hier peddelde ze in een kano over de Ogooué-rivier om de in het binnenland levende Fang-kannibalen en hun traditionele religieuze praktijken te bestuderen. In het dorpje Efoua was ze te gast bij de Fang, waar ze in haar hut de slaap niet kon vatten. Een verschrikkelijke stank hield haar de hele nacht wakker. Wat wil je, als er een zak met een menselijke hand, drie grote tenen, vier ogen en twee oren vlak naast je ligt?
Gabon bestaat voor bijna negentig procent uit regenwoud. Grote delen van de Ogooué stromen dan ook door onbegaanbaar terrein. Wie een dagenlange kanotocht — al dan niet met slangen als lunch — niet ziet zitten kan vanuit Franceville een dagtocht maken naar de Poubara-watervallen. Vlakbij verbindt een 52 meter lange lianenbrug beide oevers van de Ogooué. De uit 2.400 lianen gevlochten brug wordt nog altijd onderhouden door de nakomelingen van de oorspronkelijke bruggenbouwer.
4. Koningin Emma (Hawaï)
© Mathew Benjamin Brady, Public domain, via Wikimedia Commons
Hawaï staat bekend om zijn prachtige uitzichten en machtige krijgers, maar het zou ook bekend moeten staan om koningin Emma. Zij regeerde het toen nog souvereine rijk van 1856 tot 1863 met haar man, koning Kamehameha IV, en richtte onder andere een meisjesschool om ervoor te zorgen dat meisjes dezelfde educatie als mannen zouden krijgen. Nadat ze in 1871 de geruchten had gehoord over het mooiste uitzicht ter wereld, leidde ze een entourage naar Kaua'i, omhoog in Waimea Canyon, 'de Grand Canyon van de Stille Oceaan', naar een hooggelegen moeras in Kōke' e State Park - allemaal om het uitzicht vanaf Kilohana Lookout te zien. De groep reed te paard en zong meles (Hawaiiaanse gezangen) om elkaar op te warmen en aan te moedigen in de koele bergnachten. Emma’s uitdagende reis wordt nog steeds jaarlijks herdacht tijdens het Emalani-festival in oktober.
Tegenwoordig kunnen bezoekers de route rijden die de koningin nam, in parkhutten verblijven in de buurt van de plek waar ze haar kamp had opgezet en neerkijken op de kust van Na Pali. Het laatste stuk naar de Kilohana Lookout is een wandeling van elf kilometer door Alaka'i Swamp, 's werelds hoogstgelegen moeras.
Koningin Emma wordt ook op andere plekken rond de eilanden herdacht. Haar zomerpaleis op O'ahu is open voor rondleidingen en vertelt het tragische verhaal van haar zoon (peetzoon van de Engelse koningin Victoria), die als jong kind stierf. In Honolulu toont Queen Emma Square een buste van Hare Koninklijke Hoogheid, en op korte loopafstand ligt het Queen's Hospital, opgericht door Emma en haar man in 1859. Breng zeker een bezoek aan het Koninklijke Mausoleum, tussen het Zomerpaleis en het centrum in, om de geliefde monarch een goed afscheid te wensen.
5. Ada Deletuk (Alaska)
© Rauner Special Collections Library
Ze wordt de vrouwelijke Robinson Crusoë genoemd, maar in het leven van Ada Deletuk komen geen wuivende palmbomen of drankjes uit kokosnoten voor. Samen met hun vijf jaar oude zoontje dumpte Ada’s ex-man haar in de wildernis van Alaska, waarna ze ruim zestig kilometer terug moest lopen naar de bewoonde wereld, deels met haar zieke kind in haar armen. Wrang, maar niet zo wrang als haar lange verblijf op het eiland Wrangel. In 1921 benaderde poolavonturier Vilhjalmur Stefansson haar om het tegenwoordig Russische eiland in naam van Groot-Brittannië te claimen. Waarom wist niemand — de Britten al helemaal niet. Zijn hopeloos incompetente expeditieteam bestond uit drie onervaren broekies van tussen de 19 en 28 jaar oud. Ada reisde als kok en naaister mee, want al behoorde ze als Iñupiatvrouw tot de oorspronkelijke bewoners van Alaska, jagen kon ze niet. Nog niet. Stefanssons beschrijving van het eiland, de beloofde voorraden, het overvloedig aanwezige wild en het afgesproken salaris — niets klopte. Het schip dat het team in de zomer van 1922 zou ophalen raakte niet door het pakijs en keerde onverrichter zake terug naar Alaska. In januari 1923 waagde de crew zich aan de 150 kilometer lange oversteek over de bevroren Tsjoektsjenzee om hulp te halen in Siberië. Er werd nooit meer iets van ze vernomen. Ada bleef met één aan scheurbuik lijdende man op Wrangel achter. Daar leerde ze zichzelf jagen, maakte ze een boot van drijfhout en dierenhuiden, bouwde ze haar poolkamp uit en verzorgde ze de ondankbare en tierende man, tot deze overleed. Na twee jaar in de poolkou werd Ada gered. Ze verwelkomde haar redders in een zelfgenaaide rendierjas op haar eiland: Ada had zich volledig aangepast aan de arctische omstandigheden en had het er zonder incapabele mannen die haar in de weg liepen waarschijnlijk nog veel langer kunnen volhouden. En Ada leefde nog lang en gelukkig? Niet bepaald. Van het mediacircus dat volgde werd Stefansson rijk, terwijl Ada er geen cent aan overhield.
Liefhebbers van arctische natuur hoeven niet bang te zijn dat ze van een koude kermis thuiskomen na een bezoek aan het ongerepte Wrangel. De mens heeft nauwelijks sporen achtergelaten op dit grote pooleiland waar je naast walvissen, walrussen, ijsberen, poolvossen en muskusossen meer dan 160 vogelsoorten kunt spotten. Nu is niet de tijd om naar Rusland af te reizen, maar als het ooit weer goed en veilig voelt kun je met Birding Breaks (vanaf € 8.450 p.p.) en Beluga Reizen (vanaf € 10.076 p.p.) op expeditiecruise naar Wrangel en de Beringzee.
6. Isabella Lucy Bird (Groot-Brittannië)
© The Denver Public Library
Isabella Bird was een onverschrokken buitenavonturier lang voordat het sociaal acceptabel was voor vrouwen om alleen te reizen of de binnenwegen van de natuurlijke wereld te verkennen. De ontdekkingsreiziger, schrijver, fotograaf en natuurkenner leed aan een zwak gestel. Dokters adviseerden haar een zeereis te maken, waarop ze in 1854 besloot de boot naar de Verenigde Staten te pakken. Na rondgezworven te hebben in onder andere Australië en Hawaï, keerde ze begin jaren 70 terug naar Amerika. In 1873, midden in het primitieve Victoriaanse tijdperk, bezocht ze Estes Park in het Amerikaanse Colorado, en beklom ze de iconische 14.259 meter hoge berg Longs Peak terwijl ze geleende rubberen laarzen en een jurk droeg. Let wel: zelfs vandaag is die prestatie indrukwekkend - Longs is een van de moeilijkste bergen om te beklimmen in Colorado. Bird werd toen een van de allereerste 'reisschrijvers' en schreef een bestseller uit 1879 over haar opwindende beklimming, genaamd A Lady's Life in the Rocky Mountains, die hielp om Estes Park en de schilderachtige Rocky Mountains in Colorado op de kaart te zetten.
Later ze ging weer op reis, dit keer naar Azië: Japan, China, Korea, Vietnam, Singapore en Maleisië. Na de dood van haar man John Bishop, met wie ze in 1881 trouwde, besloot ze geneeskunde te sturen en als zendeling te gaan werken. Op bijna 60-jarige leeftijd vertrok ze naar India. In 1892 werd ze als eerste vrouw toegelaten tot de Royal Geographic Society. Ze bleef reizen, onder andere naar China, Korea en Marokko. In 1904 overleed ze in haar huis in Schotland.
Tegenwoordig ligt Longs Peak binnen de grenzen van het Rocky Mountain National Park. Je kunt proberen de top in de late zomer en vroege herfst te beklimmen - het wordt ten zeerste aanbevolen om met een gerenommeerd gidsbedrijf te werken, aangezien de hoogte, pure rotswanden en de behoefte aan technische uitrusting de beklimming erg uitdagend maken. Laat je de piek voor wat het is? Verken het park dan te voet, op sneeuwschoenen, op langlaufski's of op de fiets. Daarna kunnen avonturiers tanken bij Bird & Jim, een restaurant dat vernoemd is naar Bird en haar wandelgenoot ‘Mountain Jim’, en vervolgens de nacht doorbrengen in de gezellige Isabella Bird-hut met drie slaapkamers in de YMCA of the Rockies. Maak vooral een pitstop bij het nieuwe Estes Park Women's Monument, gemaakt door kunstenaar Jane DeDecker, met bronzen sculpturen van Bird en andere invloedrijke vrouwen van Estes Park. En als je van plan bent om in 2023 te gaan, houd dan de activiteiten en evenementen in de gaten om de 150e verjaardag van Bird's bezoek te vieren.
7. Aloha Wanderwell (Canada)
© The Richard Diamond Trust
In 1922 beantwoordde een 16-jarig Canadees meisje dat naar een kloosterschool in Zuid-Frankrijk ging, een advertentie in de krant van Walter ‘Cap’ Wanderwell die haar op een wereldomvattend avontuur zette. Walter wilde met zijn Wanderwell Expedition zoveel mogelijk landen per auto bezoeken. Voor die expeditie was hij op zoek naar een vertaler, chauffeur en filmmaker. Aloha werd het allemaal. In de zeven jaar die volgden, veranderde Idris Hall haar naam en trouwde ze en werd Aloha Wanderwell. Vanuit Europa reed het stel naar Egypte en het Midden-Oosten. De wegen werden steeds slechter, de inventiviteit van Aloha en Walter alsmaar groter. Omdat benzine in Azië vaak niet te vinden was liep de Ford inmiddels op kerosine, werden er bananen gebruikt om auto-onderdelen in te vetten en bleek olifantenvet een prima alternatief voor motorolie. In India trokken ossen de auto door modder en rivieren. Toen China zich in 1924 klaarmaakte voor een burgeroorlog en brandstof nergens verkrijgbaar was, huurden Aloha en Walter arbeiders in om hun voertuig ruim 120 kilometer lang op sleeptouw te nemen. Onderweg maakte Aloha films, zoals van de Bororo, een inheems volk in het binnenland van Brazilië. Aloha was 21 jaar oud toen ze na een rit dwars door Afrika terugkeerde naar Frankrijk, waar de reis vijf jaar eerder begon. Maar na 43 landen en met ruim 600.000 kilometer op de teller van hun Ford was Aloha nog niet klaar. De eerste vrouw die om de wereld reed bleef het gaspedaal stevig indrukken. Aloha reed in haar leven 800.000 kilometer door tachtig landen. ‘The Amelia Earhart of the Car’ leerde later ook een vliegtuig besturen en filmde en regisseerde films van haar reizen, werd een baanbrekende vrouwelijke filmeditor en vestigde zich uiteindelijk in Zuid-Californië tot haar dood in 1996.
Zestien is in veel landen nog wat te jong voor een rijbewijs. Pas in India — ze was nog net geen achttien jaar oud — kroop Aloha voor het eerst echt alleen achter het stuur van haar Ford. Met meer dan twaalf miljoen inwoners is achter het stuur kruipen in het huidige Mumbai ook nu nog alleen weggelegd voor onverschrokken chauffeurs. Begin je avontuurlijke rondrit aan de kust, bij de Haji Ali Dargah. Van deze moskee en dargah (tombe) uit de 15de eeuw slalom je door het drukke verkeer naar Bollywood, het Hollywood van India, voor je eindigt op de Chor Bazaar. Als je in Mumbai wordt beroofd heb je goede kans dat je je spullen op deze Dievenmarkt terugvindt, zo wordt beweerd.
Smaakt dat naar meer? Columbus Travel editie 108 staat helemaal in het teken van vrouwelijke reispioniers - uit het verleden én het heden - en ligt vanaf 19 april in de winkels. Bestel jouw exemplaar nu!
Volg Columbus Travel ook op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
