Zo weet je of een kwal gevaarlijk is of niet (ook in Nederland)
Er komen wereldwijd zo’n tweeduizend kwallensoorten voor. Slechts honderd zijn gevaarlijk voor de mens. Voor deze glibberige soorten moet je oppassen. Oók in Nederland.
Kwallen behoren tot de ongewervelden; ze hebben geen organen en kunnen daarom niet als vissen worden gezien. Sterker nog, kwallen bestaan voor 95% uit water met een dun vliesje eromheen. De meesten hebben tentakels aan hun hoed, die ze gebruiken om plankton en kleine visjes te vangen. Zodra ze een maaltje bij elkaar hebben gesprokkeld, brengen ze het naar een holte toe onder de hoed, die fungeert als mond én maag. De tentakels zijn eigenlijk altijd 'giftig' maar verschillen in sterkte en lengte, van slechts een paar centimeter tot wel zeventig meter! Je vindt deze gekke beestjes overal ter wereld, in zowel koud als warm water. Ze bewegen zich voort met behulp van de wind en stroming. Dat verklaart waarom je geregeld aangespoelde kwallen tegenkomt op het strand.
Ongevaarlijke kwallen aan de Nederlandse kust
De zeepaddenstoel
Foto: Ron Offermans
De zeepaddenstoel spoelt geregeld aan van augustus tot november, heeft géén tentakels en vormt dan ook géén gevaar.
Gevaarlijke kwallen aan de Nederlandse kust
1. De kompaskwal
Foto: Kwallenradar
De kompaskwal is te herkennen aan de bruine tekening met v-vormige patroontjes, komt voor van mei tot november, en heeft tot twee meter lange tentakels. Een steek leidt tot verwondingen die vergelijkbaar zijn met de striemen van een zweep. Er kunnen blaasjes en een zwelling ontstaan, die na enkele uren verdwijnen.
2. De blauwe haarkwal
Foto: Steve Jones
De blauwe haarkwal is te herkennen aan de blauwe kleur, komt voor van maart tot augustus en kan steken (of ‘netelen’). De tentakels kunnen tot een meter lang worden. Een steek leidt tot irritatie en een branderig gevoel dat te vergelijken is met dat van brandnetels.
3. De kruiskwal
Foto: Marion Haarsma
De kruiskwal is slechts twee tot vier centimeter groot, is te herkennen aan de tekening van een kruis en komt sinds 2014 voor aan de Zeeuwse kust. Het kwalletje houdt zich bij voorkeur op in zeegrasvelden en zeewierbedden. Een steek leidt tot blaasjes en een branderig gevoel. Maar ook tot algemene symptomen, zoals vermoeidheid, zwakte, koorts en spier- en gewrichtspijn.
Gevaarlijkste kwal van Europa: het Portugees oorlogsschip
Foto: Thinkstock
Het Portugese Oorlogsschip is de enige dodelijke kwal die voorkomt in Europa, al is dit diertje niet verwant aan de eerder beschreven schijfkwallen; het bestaat uit talloze poliepen van verschillende kwallensoorten. Het dankt zijn naam aan de zestiende-eeuwse Portugese oorlogsschepen, die vijanden angst inboezemden. Een steek leidt tot verlamming en eventueel tot een hartstilstand. Levensgevaarlijk dus voor zwemmers, snorkelaars en duikers
Gevaarlijkste kwal ter wereld: de zeewesp
Foto: Kelvin Aitken
De Chironex Fleckeri, ook wel zeewesp of Australische zeewesp, staat te boek als de giftigste en gevaarlijkste kwal (én diersoort) ter wereld. Met het gif kunnen maar liefst zestig mensen worden gedood. De kwal komt voor langs de Australische, Nieuw-Guinese, Indonesische, Vietnamese en Filipijnse kust. Wie geraakt wordt door de drie meter lange tentakels blaast binnen drie minuten zijn laatste adem uit. Een steek leidt tot heftige pijn, gevolgd door het verliezen van het bewustzijn en moeite met adem halen.
Je bent gestoken. Wat nu?
- De meeste klachten verdwijnen binnen een kwartier vanzelf.
- Door te wrijven verspreid je het gif. Probeer er dus vanaf te blijven.
- Gebruik géén azijn bij een steek van een Noordzeekwal.
- Heet water (max. 45 graden) verlicht de pijn.
- Geen heet water aanwezig? Gebruik dan zeewater, zacht stromend water een in een theedoek gewikkelde coldpack om de pijn te verlichten.
- Raadpleeg een strandhulppost, arts of apotheker voor een zalfje dat de pijn en jeuk vermindert.
Bron: Rode Kruis
Benieuwd naar hoe de langste kwal ter wereld eruitziet? Bekijk deze video:
Volg Columbus Travel op Facebook en/of Instagram en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
