Zo wapen je je tegen corruptie tijdens je reis
Ben jij weleens gedwongen een steekpenning te betalen of beboet voor een fantoomovertreding? Sommige landen zijn berucht om hun mate van corruptie, maar omkoping en afpersing kan overal voorkomen. Een vakantie is al duur genoeg, dus laat je niet leegkloppen: met deze 18 tips & tricks houd jij je geld op zak tijdens je volgende reis.
Reizen klinkt altijd idyllisch, maar de realiteit pakt soms anders uit. Het is niet ongewoon om als reiziger het slachtoffer te worden van corrupte politieagenten of douaniers, die je beboeten voor een spookovertreding, je dwingen om een steekpenning te betalen of die je zelfs beroven. Volgens de corruptieperceptie-index (CPI) van 2022 van Transparency International zijn met name Somalië, Syrië, Zuid-Soedan, Venezuela en Jemen berucht. Van de 180 gerangschikte landen zijn Denemarken, Finland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen en Singapore het veiligst en staat Nederland op een respectabele achtste plaats, maar corruptie kan overal voorkomen. Om je te wapenen tegen bullebakken, hebben we 18 tips op een rij gezet zodat je niet met een lege portemonnee en een rugzak vol trauma thuiskomt.
1. Verdiep je in je bestemming
Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Zorg er dus voor dat je vooraf op de hoogte bent van de mogelijke risico’s en typische trucs die worden uitgehaald. Raadpleeg reisgidsen en online bronnen zoals landspecifieke douane- en grenswebsites voor de meest actuele informatie over corruptie en omkooppraktijken op je bestemming. Afhankelijk van waar je naartoe gaat, kunnen gewetenloze ambtenaren een reden verzinnen om je aan te houden. Als je aan het rijden bent, kunnen ze het hebben over een illegale bocht, te hard rijden of beweren dat je je gordel niet om had. Zelfs als je op straat loopt, kunnen ze je beschuldigen van openbare dronkenschap, drugsgebruik, over straat lopen of een ander duister verhaal. Corrupte politieagenten rekenen er vaak op dat toeristen de plaatselijke wetten en gebruiken niet kennen. Hoe meer je weet over de wet- en regelgeving van de plaats die je bezoekt, hoe kleiner de kans dat je ten prooi valt aan politieagenten die hun boekje te buiten gaan. Afhankelijk van waar je bent, hoef je bijvoorbeeld geen toestemming te geven om gefouilleerd te worden. Op sommige plaatsen mag de politie niet je tas doorzoeken of je fouilleren uitvoeren zonder je toestemming, tenzij je gearresteerd wordt of als ze een waarschijnlijke oorzaak of een huiszoekingsbevel hebben. Wees niet bang om contact op te nemen met de Nederlandse ambassade voor specifieke richtlijnen en advies.
2. Samen sta je sterker
Hoewel soloreizen voor sommige mensen heel aanlokkelijk is, sta je zeker in corrupte landen vaak sterker als je samen met anderen reist. Corrupte individuen zijn minder geneigd om groepen reizigers te benaderen dan individuele toeristen. In een groep kun je elkaar ondersteunen, getuige zijn van gebeurtenissen en gezamenlijke beslissingen nemen. Reis je solo, overweeg dan voor een deel van je reis op te trekken met andere soloreizigers, aan te sluiten bij groepsactiviteiten of mee te gaan met een georganiseerde tour.
3. Let op bij grenzen en controleposten
Volgens Transparency International zijn grensactiviteiten om verschillende redenen bijzonder corruptiegevoelig. Zo is er beperkt extern toezicht, worden grensbeambten slecht betaald en hebben ze veel autoriteit en autonomie. Breng opportunistische slechteriken niet in de verleiding door verboden artikelen mee te nemen en uiteindelijk een hoge boete te krijgen voor ogenschijnlijk kleine overtredingen. Zoek dus niet alleen uit wat de vereisten zijn voor je paspoort en je visa, maar ook wat de verboden voorwerpen zijn op je bestemmingen. Zelfs ogenschijnlijk onschuldige zaken zoals muggenwerende middelen, sprays, dvd's en rijst of pasta kunnen over de grens verboden zijn.
4. Verberg waardevolle spullen
Draag geen opvallende sieraden of kostbare bezittingen in het openbaar. Steek je dure spiegelreflexcamera weg in een onopvallende cameratas in plaats van hem over je schouder te hangen of op je buik te dragen. Hiermee voorkom je dat je de aandacht trekt van mogelijke corrupte personen.
5. Draag weinig contant geld op zak
Neem alleen zoveel contant geld mee als je bereid bent om te verliezen. Als een corrupte politieagent je vraagt om onmiddellijke betaling van een boete, kun je eerlijk zijn over hoeveel geld je hebt. Ze kunnen al het geld opeisen dat je bij je hebt, maar dat zal dan geen verwoestend verlies zijn. Brutale agenten die niet integer zijn, kunnen je zelfs dwingen om je hele portemonnee af te geven om zich vervolgens toe te eigenen wat ze redelijk achten. Bescherm jezelf door alleen kleingeld bij je te dragen. Stop geldbriefjes ook in verschillende delen van je kleding en accessoires, zodat de politie niet alles ziet wat je bij je hebt als je je portemonnee opent, want de kans is groot dat ze alles willen hebben.
6. Draag een nepportemonnee bij je
Een beproefde truc om corrupte agenten om de tuin te leiden is de nepportemonnee. Zorg dat je een oude, verfomfaaide portemonnee hebt, stop daar een of twee foto’s van familieleden of vrienden in, een identiteitskaart die niet erg is om kwijt te raken en wat kleine biljetten. Voor extra effect kun je er zelfs een boodschappenlijstje bij doen of een bonnetje van een aankoop die je contant hebt betaald, zodat er geen gegevens van je bankpas zichtbaar zijn. Draag deze portemonnee bij je als je op reis bent op een plek waar omkoping en corruptie veel voorkomt. Je echte bankpassen en creditcards laat je thuis. Neem enkel één reisdebetkaart mee die een lage opnamelimiet per dag heeft. Als dubieuze ambtenaren je met geweld naar een geldautomaat begeleiden om een ‘boete’ te betalen, kunnen ze je zo niet laten leegbloeden. Een digitale bankrekening zoals die van Revolut kan ook helpen. Zo kun je je bankpas direct bevriezen en ontgrendelen in de app, wat handig kan zijn als je gedwongen wordt om tegen je wil geld op te nemen.
7. Blijf kalm en vriendelijk
Als je toch wordt aangehouden door een politieagent of andere ambtenaar, probeer dan zo kalm en beleefd mogelijk te blijven. Wees coöperatief en neem geen dreigende houding aan, zelfs al druipt de corruptie ervan af. Wees respectvol, verhef je stem niet en ga niet in discussie, aangezien dit alles ervoor kan zorgen dat de situatie escaleert om. Als je boos wordt en begint te schreeuwen of ruzie te maken met autoriteiten, geef je ze een rechtvaardiging om je kwaad te doen. Agressie kan ertoe leiden dat je gearresteerd wordt voor verstoring van de openbare orde of fysiek of verbaal geweld. Steek nooit de draak met de agenten en trek hun autoriteit niet in twijfel, want zo geef je ze een reden om je een lesje te leren. Door vriendelijk te blijven, te lachen en vragen te stellen, maak je het zelfs corrupte agenten heel moeilijk om te rechtvaardigen dat ze een buitenlander slecht hebben bejegend. Een beetje ego strelen kan ook geen kwaad. Ga op charmeoffensief en noem ze ‘meneer’ of ‘mevrouw’ of bedank ze zelfs voor hun hulp.
8. Spreek alleen Engels
Maak handig gebruik van de bestaande taalbarrières. Als je in een niet-Engelssprekend land bent, probeer dan niet de lokale taal te spreken, zelfs als je die wel machtig bent. Blijf glimlachen en blijf Engels praten en houd het gesprek gaande. Door de ambtenaar te forceren in het Engels met je te praten, ga je een soort uitputtingsslag aan en is de kans groot dat hij je gewoon laat gaan. Als de ambtenaar in kwestie Engels niet zo goed beheerst, is hij je misschien snel beu en gaat hij op zoek naar een ander slachtoffer om lastig te vallen. Op populaire toeristische bestemmingen spreekt de politie misschien wel vloeiend Engels, maar je kunt proberen om agenten om de tuin te leiden door langzaam te spreken, jezelf vaak te herhalen of onwetendheid te veinzen om het gevoel te geven dat het te veel moeite kost om met jou ‘zaken te doen’.
9. Stel vragen
In plaats van in de verdediging te schieten, kan het een slimme tactiek zijn om het vragenvuur te openen. Zo leg je de bal terug bij de agenten en forceer je ze een onlogische situatie te verklaren of zich verstaanbaar te maken in een taal die ze niet helemaal machtig zijn. Het biedt jou bovendien de kans om de situatie even af te tasten. Als ze gewend zijn om te kunnen intimideren en dat lukt niet, dan kan dat tot effect hebben dat hen het zweet uitbreekt en dat ze de situatie gaan evalueren.
10. Zeg nooit dat je haast hebt
Als je de agent vertelt dat je zo snel mogelijk ergens anders moet zijn, zullen ze daar misbruik van maken door te zeggen dat je een 'vergoeding' moet betalen om te mogen vertrekken. Wees dus niet ongeduldig, maar neem juist te tijd om ze uit te putten. Hun doel is om geld te verdienen en dat zullen ze zo snel mogelijk willen doen. Als ze eindeloos met je bezig zijn, kunnen ze gaan nadenken over de opportuniteitskosten van het treuzelen terwijl ze een makkelijker doelwit zouden kunnen afromen. Gebruik daarom vertragingstactieken en doe alsof de tijd aan jouw kant staat, zelfs al heb je eigenlijk een vlucht, rondleiding of dinerreservering op de planning staan.
11. Speel de VIP-kaart
Wanneer je wordt benaderd door politieagenten die mogelijk slechte bedoelingen hebben, kijk dan of je iemand kunt noemen die je zou kunnen kennen en die ze misschien respecteren of voor wie ze bang zijn. Als ze denken dat je gewoon een toerist bent, zullen ze proberen je te intimideren maar ze zullen wellicht anders reageren als ze weten dat je banden hebt met een politicus, advocaat of diplomaat. Dat hoeft niet eens waar te zijn: als zij dénken dat jij een bepaalde mate van autoriteit hebt en dat hun acties ongewenste gevolgen kunnen hebben, kan dat ze doen afdruipen. Als je bij een groot bedrijf of multinational werkt (of iemand kent die dat doet), zorg dan dat je een visitekaartje van dat bedrijf in je portemonnee hebt, zodat ze op zijn minst geloven dat je invloedrijke connecties hebt en de macht van een organisatie achter je hebt staan. Let wel: namedropping is niet de beste strategie in landen waar ontvoeringen vaak voorkomen, omdat je dan een doelwit kunt worden voor losgeldeisen.
12. Weiger te betalen met een reden
Als je zeker weet dat een boete of betaalverzoek illegaal is, weiger dan op een beleefde en respectvolle manier. Leg uit waarom je niet akkoord gaat, bijvoorbeeld: ‘Ik respecteer de lokale wetten en wil me daaraan houden.’ Zorg ervoor dat je niet defensief klinkt, maar eerder vastberaden en overtuigd.
13. Verzamel bewijsmateriaal
Het kan moeilijk te bewijzen zijn dat je verkeerd behandeld bent als de boel escaleert en het jouw woord tegen dat van een ambtenaar in functie wordt. Een manier om jezelf te beschermen is door de boel te documenteren. Gebruik je smartphone om gesprekken op te nemen. Maak indien mogelijk aantekeningen en foto's van de agenten, of, nog beter, film de hele interactie. Dit kan later van pas komen als bewijsmateriaal. Als ze door je spullen gaan, kun je met een video voorkomen dat er vals bewijsmateriaal op je lijf of tussen je eigendommen wordt verstopt. Bovendien geef je het signaal af dat je weet wat je doet en dat je geen makkelijk slachtoffer bent. Door bewijs van je transacties te verzamelen, ben je beter in staat om een klacht in te dienen, jezelf uit de problemen te helpen of gerechtelijke stappen te ondernemen tegen corrupte ambtenaren. Vraag altijd naar een ID- of badgenummer en noteer het tijdstip, de datum, de exacte locatie en de kentekenplaat van de politieauto. Let wel op dat je niet je camera erbij pakt op plekken waar filmen in het openbaar niet is toegestaan.
14. Betaal op het politiebureau en vraag om een betaalbewijs
Om er zeker van te zijn dat een boete legitiem is en niet rechtstreeks in de zak van een politieagent verdwijnt, kun je er het beste op aandringen dat je naar het politiebureau gaat om de boete te betalen. Als de boete onterecht is, zal de politieagent dan wel afdruipen dan wel zeggen je dat hij de 'boete' ter plekke zal accepteren. Dring er dan op aan dat je naar het bureau gaat, zodat je je dagvaarding in ontvangst kunt nemen en een bewijs hebt van de transactie. Het klinkt misschien contra-intuïtief om hierop aan te dringen, maar naar het politiebureau gaan kan een papierwinkel vol gedoe zijn die hen van hun werk afhaalt en hen kostbare tijd ontneemt die ze kunnen besteden aan het zoeken naar anderen om op te lichten. Als de geldboete legitiem is, zouden een politieagent er geen probleem mee moeten hebben om je te voorzien van een bewijs van de transactie. Een bon kan corrupt gedrag afschrikken en het makkelijker maken om het incident later te melden. Accepteer geen ontvangstbewijs per post of e-mail, maar zorg dat je meteen fysiek bewijs in handen krijgt Het is ook handig om een schriftelijke dagvaarding of een kopie van de wet of regel die je volgens de agent overtreedt te vragen als je denkt dat deze ter plaatse verzonnen is.
15. Betaal steekpenningen nooit in het openbaar
Als je besluit om te proberen jezelf uit een situatie te kopen, doe dit dan nooit openlijk. Stop een briefje bijvoorbeeld in je paspoort stoppen voordat je deze overhandigt aan een ambtenaar in plaats van dat je het geld direct overhandigt. Zo kun je makkelijker ontkennen dat het omkoping was. De politie weet natuurlijk dat het vragen om steekpenningen illegaal is en zal willen dat je discreet bent bij het betalen.
16. Ken de noodnummers en zorg voor een data- en belbundel op je telefoon
Als de situatie escaleert of je je bedreigd voelt, zoek dan onmiddellijk hulp bij de lokale autoriteiten of de ambassade van je eigen land. Ken de locatie van de dichtstbijzijnde ambassade en bewaar belangrijke telefoonnummers op een veilige plek. Dataroaming kan in het buitenland behoorlijk kostbaar zijn, maar voor je eigen veiligheid is het wél handig om toegang te hebben tot het internet als je in het nauw gedreven wordt door corrupte politieagenten. Zo kun je snel noodnummers opzoeken én online je kaarten blokkeren. Met een belbundel kun je een familielid informeren over je verblijfplaats als je het gevoel hebt dat een ambtenaar je bedreigt of buitensporig agressief is, contact opnemen met je ambassade of consulaat, of de receptie of conciërge van je hotel om je borg te betalen. In veel gevallen kan een e-sim uitkomst bieden: hiermee heb je toegang tot het internet zonder dat je de simkaart van je telefoon hoeft te vervangen.
17. Investeer in een reisverzekering met bijstand
Een reisverzekering met bijstand kan van onschatbare waarde zijn als je reist in een land dat bekendstaat om de hoge mate van corruptie. Het biedt niet alleen financiële bescherming in geval van onverwachte situaties tijdens je reis, zoals medische noodgevallen, verlies van bagage, annuleringen of zelfs juridische problemen, maar ook praktische ondersteuning zoals medische evacuatie, juridische bijstand en 24/7 hulplijnen.
18. Houd je mond over je ervaringen terwijl je nog in het land bent
Overheidsfunctionarissen beschuldigen van corruptie kan leiden tot een arrestatie. Als je ergens publiekelijk bekendmaakt dat je steekpenningen hebt betaald, kan dit een reden zijn om je strafrechtelijk te vervolgen. Of steekpenningen nu wel of niet bij de cultuur van het land horen, gelden ze nog steeds als een overtreding, dus breng jezelf niet in een kwetsbare positie door de belevenissen te delen op social media. Na je reis kan het juist wel handig zijn om je ervaringen te delen met andere reizigers via reisforums, blogs of sociale media. Zo behoed je anderen voor mogelijke valkuilen en draag je bij aan een veiligere reisomgeving voor iedereen.
Reizen is niet alleen avontuur, maar ook een kans om te leren. Blijf nieuwsgierig en openstaan voor nieuwe ervaringen. Het omgaan met corruptie en omkoopverzoeken vereist vastberadenheid en voorbereiding. Onthoud altijd dat jouw veiligheid en integriteit van het grootste belang zijn. Dus ga eropuit, verken de wereld en reis slim. Je bent klaar voor de uitdagingen die je onderweg kunt tegenkomen. Veel plezier met je reizen!
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
