De zon, de sterren en andere lichten in de lucht fascineren ons al zolang we bestaan. Maar ook lager in de atmosfeer gebeuren er opmerkelijke zaken. Van het dansende noorderlicht en de zeldzame zonsverduistering tot bioluminescente zeevonk en bliksemschichten in Venezuela: ontdek tien hemelse natuurverschijnselen die je sprakeloos laten.
1. Het noorderlicht
‘Vuurvossen’, zo noemen de Sami het noorderlicht. De ene keer is het een roze gloed, dan weer groene sluiers die aan de nachtelijke hemel dansen. Soms luttele minuten, soms duurt het schouwspel urenlang. De intensiteit van het noorderlicht of aurora borealis is afhankelijk van uitbarstingen op de zon en de geomagnetische activiteit van de aarde zelf, uitgedrukt in een Kp-index. Die Kp-index varieert van 0 tot 9. Vergelijk het met windkracht: hoe hoger de Kp-index, des te meer worden de geladen deeltjes van de zonnewind versneld bij het binnendringen van onze atmosfeer. Vanaf Kp 5, bij een magnetische storm, wordt het spectaculair. Grofweg één keer per vijf nachten is het raak. Een extreme geomagnetische storm (Kp-index 9) vindt gemiddeld eens in de drie jaar plaats. En dan moet het natuurlijk ook nog onbewolkt zijn. Je moet dus een beetje geluk hebben om het noorderlicht te zien. In Fins Lapland helpen de lange nachten tussen eind augustus en eind april alvast een handje mee. De ligging, tussen 60° en 70° noorderbreedte, is ook perfect. Boek een reis via Nordic.
2. Zonsverduistering
We moeten er nog even op wachten, maar voor de volgende totale zonsverduistering hoeven we gelukkig niet ver te reizen. Op 12 augustus 2026 schuift de maan voor de zon en dat is in Spanje op verschillende plaatsen te zien, te beginnen in Asturië, waar het in hoofdstad Oviedo iets minder dan twee minuten donker blijft. Ook Palma de Mallorca ligt pal op de baan van de verduistering.
3. De Melkweg
De Babyloniërs zagen er een afgehakte drakenstaart in; de Grieken dachten dat de godin Hera wat van haar moedermelk het heelal in had gespoten. Met een breedte van duizend lichtjaar, een diameter van meer dan honderdduizend lichtjaar en honderden miljarden sterren is de Melkweg onbevattelijk groot. Toch is dit sterrenstelsel waarin ook de aarde zich bevindt lang niet altijd zichtbaar. In het dichtbevolkte West-Europa door lichtvervuiling, maar ook op donkere plekken moeten de omstandigheden een beetje meewerken. Een onbewolkte nacht tijdens nieuwe maan is ideaal, liefst in een gebied waar weinig mensen wonen. Zoals in de omgeving van Djanet in de Algerijnse Sahara, waar je bij voorkeur overnacht in een geïmproviseerd Toearegbivak tussen de woestijnduinen.
4. Middernachtzon
Met de noorderzon vertrekken? Het kan echt, boven de poolcirkel. Hoe noordelijker je gaat, hoe langer het licht blijft. In Nationaal Park Abisko in Zweeds Lapland gaat de zon van 25 mei tot 20 juli zelfs helemaal niet onder. Waarom zou je dan vasthouden aan je normale ritme, als het toch 24 uur per dag licht is? Met de middernachtzon aan de hemel – inderdaad, in het noorden – geniet je van een eindeloos durende zonsondergang en zonsopkomst in één, terwijl andere mensen slapen. Neem aan het begin van de avond de kabelbaan naar het Aurora Sky Station op de berg Nuolja. In het gouden licht kijk je uit over de eindeloze wouden, rivieren en meren van Abisko, met in de verte de iconische berg Lapporten. Veel ruiger wordt het niet in Europa. Abisko is ook het startpunt van de 450 kilometer lange Kungsleden trail, langs de hoogste pieken van Zweden. Je slaapt in berghutten, of – als je ’s nachts wandelt en overdag slaapt – in je eigen tent.
5. Perseïden meteorenregen
Elk jaar kruist de aarde het spoor van de komeet 109P/Swift-Tuttle. De komeetresten verbranden in onze atmosfeer en zien er dan uit als vallende sterren. De komeetnaam spreekt weinig tot de verbeelding, maar de flitsen aan de nachtelijke hemel zie je vooral in het sterrenbeeld Perseus – voilà, hier komt de naam van de meteorenregen vandaan. Ben je minder thuis in de sterrenbeelden? Geen probleem, de meteorenregen is met het blote oog en overal aan de hemel zichtbaar. Dit jaar is dat van 17 juli tot 24 augustus, met een piek op 12 augustus van honderd meteoren per uur. Helaas is het drie dagen voor die piek volle maan, dus echt donker wordt het die nacht niet. Om de Perseïden toch te zien zoek je een donkere plek, zoals een van de meer dan honderd Dark Sky Parks verspreid over de wereld, waarvan ruim twintig in Europa. Nederland telt er twee: Lauwersmeer en Terschelling. In de woestijn van Wadi Rum in Jordanië wordt het pas écht pikdonker. Bijkomend voordeel is dat je de rotsformaties daar kunt gebruiken om het licht van de maan te blokkeren. Overigens, voor 2028 wordt er een meteorenstorm voorspeld, met wel duizend meteoren per uur.
6. Brocken Spectre
Het Brocken Spectre is een geestachtige schaduw, omgeven door een regenbooghalo. Om het te zien heb je een combinatie nodig van inspanning, de juiste omstandigheden en heel veel geluk. Stap één is eenvoudig: beklim een berg en kijk naar beneden. Daarna wordt het lastig, In het ideale geval hangt er namelijk mist in het berglandschap onder je, terwijl achter je fel de zon schijnt. Wie boft ziet in de verte zijn eigen schaduw, maar dan vergroot. Dat laatste is een optische illusie: je schaduw lijkt misschien op een verderop gelegen bergrichel te staan, maar wordt eigenlijk op de mist veel dichterbij geprojecteerd. De cirkelvormige regenboog ontstaat doordat de waterdruppels in de mist het licht breken. Het fenomeen werd voor het eerst waargenomen op de top van de Brocken in de Duitse Harz, maar wordt ook geregeld gemeld in Bulgarije. In het Rila-, Pirin- en Balkangebergte helpen de weersomstandigheden vaak een handje mee. Vanaf berghut Vihren in het Piringebergte beklim je de berg Vihren (2914 meter) in vijf tot zes uur. Ruim voor zonsopkomst starten is essentieel.
7. Catatumbobliksem
Aan het Maracaibomeer in het noordwesten van Venezuela slaat de bliksem zo schokkend vaak in dat het verschijnsel zelfs een plaatsje op de provincievlag heeft gekregen. Of het nu komt doordat warme Caraïbische lucht bij de monding van de Catatumbo op koude Andeslucht botst, door opstijgend methaangas uit de moerassen uit de omgeving of door uranium in de bodem, daarover zijn wetenschappers het niet eens. Vooral tussen juni en september gaat de eeuwige bliksemstorm tekeer, met soms wel veertig flitsen per minuut. Boek een reis via CultureRoad Travel.
8. Mist
Soepdikke mist staat bij weinig reizigers op de bucketlist, maar in de Namibwoestijn kan het een spectaculair gezicht zijn, zeker wanneer de mist vanuit de oceaan de duinen inrolt. Doordat de koude Atlantische lucht de hitte van de woestijn ontmoet, is het in Namibië meer dan 180 dagen per jaar mistig. Vooral tussen september en maart is de kans dat je de mist mist klein. Planten, insecten, reptielen en zoogdieren maken handig gebruik van de condens en weten op deze manier in de woestijn te overleven. Een reis boeken kan via Matoke Tours.
9. Morning Glorywolken
Morning Glory-wolken kunnen overal ter wereld ontstaan, maar in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië kun je er de klok op gelijk zetten. Van eind september tot begin november ontstaan hier buisvormige wolken tot wel duizend kilometer lang. Volgens lokale Aboriginals is het regenboogserpent Walalu hiervoor verantwoordelijk. In Burketown heb je kort na zonsopkomst vaak goed zicht op de wolken.
10. Zeevonk
Tot slot een fenomeen op de grens van licht en leven. Misschien heb je het zeewater tijdens zwoele zomeravonden wel eens blauw zien oplichten. Dit komt door bioluminescentie, het uitstralen van licht door in dit geval eencellige organismen. Wanneer de zeevonk heftig wordt bewogen, bijvoorbeeld door de golven, dan zorgt dat voor een chemische reactie met een blauw schijnsel als gevolg. Volgens Guinness World Records is het eiland Vieques voor de oostkust van Puerto Rico de helderste bioluminescente plek op aarde, met ruim 150.000 oplichtende organismen per liter water. De mooiste manier om de blauwe gloed te zien is in een kajak met glazen bodem. Boeken kan via Taino Aqua Adventures.
Test jouw kennis van natuurverschijnselen en win twee vliegtickets naar IJsland!
Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
